Όταν οι λειτουργοί της επιστήμης διαπλέκονται με την πολιτική.

Διαπλοκή επιστημόνων και πολιτικών.Άρθρο του καρδιολόγου Νικόλαου Παναγιωτόπουλου

Διαπλοκή επιστημόνων και πολιτικών.Ο ιδανικός επιστήμονας δεν υπάρχει.

(Διαπλοκή επιστημόνων και πολιτικών) Είναι ξεκάθαρο πιστεύω σε όλους μας ότι ο ιδανικός επιστήμονας δεν υπάρχει. Αυτός δηλαδή που σε συνθήκες απολύτως ανεπηρέαστες και αντικειμενικές μελετά τα φαινόμενα και χρησιμοποιεί το αποτέλεσμα της έρευνας για το καλό του συνόλου. Και δεν υπάρχει διότι ασφαλώς ο κάθε επιστήμονας έχει τα προσωπικά του χαρακτηριστικά, τις αντιλήψεις, τις πεποιθήσεις, τις εξαρτήσεις που τον βάζουν στον κόσμο της υποκειμενικότητας και της διαπλοκής με πρόσωπα και καταστάσεις.

Ιδιαίτερα ευαίσθητη είναι η σχέση των επιστημόνων με την πολιτική εξουσία που σε κάθε ιστορική στιγμή ανεξαρτήτως χρωματισμού προσπαθεί να τους χρησιμοποιήσει για να εφαρμόσει πολιτικές επιλογές που χρειάζεται να χρυσωθούν με το κάλυμμα της επιστήμης. Και μάλιστα σε συνθήκες κρίσης η χρησιμοποίηση της  επιστήμης από την πολιτική εξουσία προς ίδιον όφελος είναι πιο κραυγαλέα.

Διαπλοκή επιστημόνων και πολιτικών.Από την τραγωδία στην κωμωδία και το σατυρικό δράμα.

Αλλά για να περάσουμε από το γενικό στο ειδικό, τα καυτά γεγονότα που μας απασχολούν την τελευταία περίοδο με την πανδημία του κορονοϊού, ας προσπαθήσουμε να δούμε σε βάθος μερικά γεγονότα που θα μας βοηθήσουν να εξηγήσουμε πιο εύκολα όσα μας συμβαίνουν. Η πανδημία ως κατάσταση έκτακτης ανάγκης αλλά και ως μείζον επιδημιολογικό πρόβλημα έφερε πολύ κοντά τους πολιτικούς και τους επιστήμονες. Το πιο φυσικό θα ήταν η επιστήμη να έχει τον πρώτο λόγο και η πολιτική να προσαρμόζεται στα κελεύσματά της. Όμως αυτό δεν έγινε. Όσα θα περιγράψουμε αφορούν μεγάλο μέρος των κρατών παγκοσμίως αλλά για λόγους προσλαμβανουσών παραστάσεων ας δούμε τη δική μας χώρα όπου γεννήθηκε η τραγωδία  σε στενή σχέση με την κωμωδία και το σατυρικό δράμα.

Διαπλοκή επιστημόνων και πολιτικών.Η επιλογή των επιστημόνων.

Ποια θα έπρεπε να είναι η πρώτη κίνηση; Η επιλογή των σπουδαιότερων επιστημόνων στην Ελλάδα και το εξωτερικό για να συγκροτήσουν μια μικρή και ευέλικτη ομάδα που συμβουλευτικά θα βρίσκεται στο πλευρό της κυβέρνησης. Δόξα τω Θεώ έχουμε λαμπρούς επιστήμονες στο εξωτερικό που θα μπορούσαν να συμμετέχουν σε αυτή την ομάδα. Εμείς τι κάναμε; Επιτρέψαμε στον κάθε τυχοδιώκτη να παριστάνει τον ειδικό και με το τίτλο του μέλους της ομάδας των εμπειρογνωμόνων να προωθεί τη δική του καριέρα, την οικονομική του εξέλιξη και βέβαια την προβολή του.

Και γέμισαν τα κανάλια ειδικούς που ο καθένας με ύφος δέκα καρδιναλίων έλεγε κάτι που μπορούσε σε λίγες μέρες να το αναιρεί. Και αποκλείσαμε τρανταχτά ονόματα Ελλήνων επιστημόνων που διαπρέπουν παγκοσμίως γιατί προφανώς δε θα ήταν εύκολο να τους χειραγωγήσουμε και να τους υποχρεώνουμε να επιβεβαιώνουν τις πολιτικές μας επιλογές με το κύρος της επιστήμης. Ένας καθηγητής των ΤΕΙ που βαρύγδουπα μετονομάστηκε σε Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής φυσικά έχει μεγαλύτερο κύρος από ένα καθηγητή του Στάνφορντ.

Και κάποιος που χρηματίζει και επικεφαλής ομίλου ιδιωτικών διαγνωστικών εργαστηρίων και υπογράφει με το κύρος του τις Γενικές αίματος των ασθενών μας προτιμάται από έναν διαπρεπή ιατρό επικεφαλής πανεπιστημίου της Γαλλίας. Αλλά αφού η πολιτική εξουσία αποφασίζει ποιος θα προωθηθεί σε πανεπιστημιακή θέση πρέπει κάποτε να εξαργυρώσει και τα ρουσφέτια που κάνει.

Διαπλοκή επιστημόνων και πολιτικών.Μία παραίτηση από τον ΕΟΦ.

Και πως τα εξαργύρωσε; Ας δούμε δυο πρόσφατες περιπτώσεις. Πριν από λίγες ημέρες παραιτήθηκε από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) ο καθηγητής της ανοσολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών ο οποίος καταγγέλλει τους συναδέλφους του στην Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης (Ε.ΦΑ.Ρ.) αλλά και τον ίδιο τον υπουργό Υγείας. Για τους μη μυημένους η Επιτροπή φαρμακοεπαγρύπνησης είναι υπεύθυνη για την καταγραφή των παρενεργειών φαρμάκων και την έγκαιρη επισήμανση προβλημάτων που οδηγούν στη διακοπή κυκλοφορίας τους. Τι καταγγέλλει λοιπόν ο καθηγητής σε σχέση με την επιτροπή;

«Η Επιτροπή δεν έχει το θάρρος να αναδείξει πιθανά προβλήματα των εμβολίων (ειδικά δε του εμβολίου της Astra-Zeneca) και είχε γνωματεύσει πάντοτε αρνητικά για την συσχέτιση ποικίλλων φαινομένων θρομβώσεων με το εν λόγω εμβόλιο. Η συνήθης τακτική της ήταν σε κάθε τέτοιο φαινόμενο που της αναφερόταν μέσω κίτρινης κάρτας, να αναζητά όλους τους παραδοσιακούς παράγοντες κινδύνου για θρόμβωση και να αποδίδει σε αυτούς (αν υπήρχαν) την θρόμβωση, αγνοώντας έναν σημαντικό παράγοντα, ήτοι την χρονική συνάφεια του γεγονότος με τη λήψη του εμβολίου. Αν δεν υπήρχαν εμφανείς παραδοσιακοί παράγοντες κινδύνου για θρόμβωση, η Επιτροπή συνήθιζε να αναβάλλει μια τελεσίδικη απόφαση με το αιτιολογικό ότι η περίπτωση μελετάται.

Καταγγελία στο κείμενο της παραίτησης.

 Και λίγο πιο κάτω στο κείμενο παραίτησης: «Στην περίπτωση της θανούσης ασθενούς του Γ.Κ.Ν. Αθηνών η απροθυμία της επιτροπής να γνωματεύσει ήταν εξοργιστική: Θυμίζω ότι η ασθενής την 7η ημέρα μετά από τον εμβολιασμό με εμβόλιο Astra-Zeneca ανέπτυξε έντονο πονοκέφαλο και την 9η ημέρα εγκεφαλικό επεισόδιο θρομβωτικής αιτιολογίας, ακολούθως δε θρομβοπενία που ανάγκασε τους γιατρούς να διακόψουν παροδικά την ηπαρίνη και τότε η ασθενής ανέπτυξε θρόμβωση σε κεντρική αρτηρία του ενός κάτω άκρου και υπεβλήθη σε ακρωτηριασμό του εν λόγω άκρου. Η μετέπειτα νοσηλεία υπήρξε εργώδης και επιπεπλεγμένη και τελικώς η ασθενής κατέληξε. Με δική μου προτροπή η επιτροπή αποφάσισε τελικώς να πιθανολογήσει συσχέτιση του εμβολίου με τις θρομβώσεις με την λέξη «possible».

Η καταγγελία και η δήλωση του υπουργού.

Σχετικά με τον Υπουργό και την απόφαση της συσχέτισης του εμβολίου με τη θρόμβωση ο καθηγητής γράφει: «ζήτησα να καταγραφεί η απόφαση και να ενημερωθεί το Υπουργείο και η Επιτροπή Εμβολιασμών. Αντί αυτού την επομένη Εσείς (ο υπουργός) ανακοινώνετε ότι κανένα περιστατικό θρομβώσεων σχετικών με τον εμβολιασμό δεν έχει παρατηρηθεί στη χώρα μας, ένα ήταν υπό συζήτηση αλλά δεν απεδείχθη συσχέτισή του με το εμβόλιο».

Και καταλήγει: «Η Ε.ΦΑ.Ρ δεν έχει ένα μόνιμο, θεσμικό τρόπο συνεργασίας με την Επιτροπή Εμβολιασμών. Η συνεργασία των δύο επιτροπών είναι περιστασιακή και απρογραμμάτιστη και δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά περί του πώς αποφασίζει η Επιτροπή Εμβολισμών επί θεμάτων που αναφύονται όπως αυτά των πιθανών επιπλοκών των εμβολίων. Αποτελεί καταισχύνη για το ιατρικό προσωπικό της Ε.ΦΑ.Ρ. η ομόθυμη συμφωνία των μελών της Ε.ΦΑ.Ρ για την κοινοποίηση στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό της χώρας της επικαιροποιημένης γνωμάτευσης του ΕΜΑ, ότι το εν λόγω εμβόλιο μπορεί να προκαλέσει σπάνια θρομβώσεις, ενώ μέχρι τότε κανένα μέλος της Επιτροπής δεν πιθανολόγησε συσχέτιση των εμβολίων ούτε με ένα περιστατικό θρόμβωσης. Πιστεύω ότι αυτό λέγεται εθελοδουλία και όχι ελεύθερη επιστημονική σκέψη». Κανένα άλλο μέλος της επιτροπής δεν είχε την ευθιξία να αντιδράσει, ο τύπος εξαφάνισε την παραίτηση και τα συμπεράσματα δικά σας.

Η καθηγήτρια παιδιατρικής λοιμωξιολογίας,ο υπουργός και οι διασωληνωμένοι.

Το δεύτερο γεγονός αφορά την κοινή ενημέρωση από τον Αναπληρωτή υπουργό Υγείας και την καθηγήτρια παιδιατρικής λοιμωξιολογίας σχετικά με την παραμονή διασωληνωμένων σε κοινούς θαλάμους. Ο υπουργός είπε: «Δεν ισχύουν αυτά που αναφέρονται περί πολυήμερης αναμονής. Είναι τέτοια η διαχείριση των περιστατικών που μέσα σε 24 ώρες, για την πλειονότητα των περιστατικών, το πολύ σε 36, τα περιστατικά που αναμένουν εισαγωγή στη ΜΕΘ έχουν διευθετηθεί. Ο αριθμός αλλάζει κάθε μέρα γιατί δίνονται εξιτήρια από τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, μπαίνουν κάποιοι άλλοι, Ο αριθμός αλλάζει από ώρα σε ώρα. Σε κάθε περίπτωση να τονίσουμε ότι όσο υπάρχει αναμονή για εισαγωγή σε ΜΕΘ σε όλους τους πολίτες, τους νοσούντες, παρέχεται αναπνευστική υποστήριξη».

Η φράση αυτή είναι τραγικά αναληθής για έναν υπεύθυνο παράγοντα, έστω και μη ιατρό,  γιατί η λέξη «διευθετηθεί» κρύβει θάνατο. Ο διασωληνωμένος χρειάζεται ΑΜΕΣΗ μεταφορά σε ΜΕΘ και ότι αυτή συνεπάγεται γιατί κανένα μηχάνημα του διαδρόμου δεν μπορεί να συγκριθεί με τα μηχανήματα και το περιβάλλον της ΜΕΘ. Οι 24 ή 36 ώρες (πράγμα που δεν ισχύει σας διαβεβαιώνω γιατί για όσους αντέξουν χρειάζεται πολύ περισσότερος χρόνος να βρεθεί κρεβάτι σε ΜΕΘ) είναι κρίσιμες για τη ζωή και την ακεραιότητα κάποιου. Και αν ακόμη επιζήσει οι βλάβες που μπορεί να  γίνουν αυτές τις ώρες της αναμονής θα τον συνοδεύουν ισόβια.

Όταν ο γιατρός γίνεται το φερέφωνο του υπουργού.

Και ενώ κάποιος θα περίμενε από την καθηγήτρια ιατρό να βάλει τα πράγματα στη θέση τους ήρθε η ψυχρολουσία. Διαβάσαμε ότι είπε κάτι που και ένας πρωτοετής της Ιατρικής το ξέρει: «Το βασικό πρόβλημα των ασθενών που χρήζουν διασωλήνωσης είναι η αναπνευστική τους ανεπάρκεια και αυτό αντιμετωπίζεται με τη μηχανική υποστήριξη της αναπνοής μέσω της διασωλήνωσης. Στη συνέχεια οι ασθενείς αυτοί διακομίζονται σε ΜΕΘ σε σύντομο και εύλογο χρονικό διάστημα». Τραγικό για μια γιατρό και μάλιστα μέλος μιας τόσο κρίσιμης επιτροπής να κάνει το φερέφωνο στον υπουργό.

Αν δεν πρόκειται για συμπαιγνία τότε ανησυχώ για το επίπεδο των ιατρών της χώρας. Εξισώθηκε η ΜΕΘ με ένα κοινό κρεβάτι, ένας αναπνευστήρας πρόχειρος με ένα ολοκληρωμένο σύστημα παροχής Εντατικής Φροντίδας και βέβαια αποκαλύφθηκε ότι μια λοιμωξιολόγος δεν έχει αντιληφθεί ότι μια λοίμωξη του αναπνευστικού από κορονοϊό αφορά πια όλα τα όργανα και όχι μόνο τον πνεύμονα. Επειδή αποκλείεται η καθηγήτρια να είναι τόσο αμαθής πιστεύω ότι βγήκε με τον υπουργό για να μας παραπλανήσει. Πρόκειται όμως για μια συμπαιγνία που κοστίζει καθημερινά εκατόμβη θανάτων.

Τα σχολεία ανοίγουν. Τα εμπορικά καταστήματα άνοιξαν. Τα θύματα πλησιάζουν καθημερινά τριψήφιους αριθμούς. Η διαπλοκή επιστημόνων και κρατικής εξουσίας καλά κρατεί  αλλά βλάπτει θανάσιμα την Υγεία και τη ζωή των ανθρώπων.