Και τι να κάναμε λοιπόν; (Μια άλλη πρόταση για την πανδημία του κορονοϊού).

Κορονοϊός και πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας.Καρδιολογικό ιατρείο Νικόλαου Παναγιωτόπουλου,Μαρούσι

Κορονοϊός και πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Η αδιέξοδη επιλογή των διαδοχικών lockdown.

(Κορονοϊός και πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας) Η παράταση του lοckdown για δεκαπέντε ακόμη ημέρες είναι γεγονός και είναι πια φανερό ότι η επιλογή αυτή είναι αδιέξοδη και συρόμαστε σε δρόμουςπου κανείς δε γνωρίζει που θα οδηγήσουν. Αυτό είναι πολύ εύκολο να το δει κάποιος όσο καλοπροαίρετος και αν είναι  μια που εδώ και μήνες συνεχώς προαναγγέλλεται το τέλος της καραντίνας και συνεχώς παρατείνεται και μάλιστα με συνεχώς αυστηρότερο τρόπο.

Και τα αποτελέσματα; Ασφυξία στο Σύστημα Υγείας, περισσότερα κρούσματα, μεγαλύτερη διασπορά του ιού, περισσότεροι θάνατοι. Τα σχολεία κλειστά επί μήνες, τα καταστήματα με μικρά διαλείμματα κλειδωμένα, η εστίαση νεκρή από το τέλος του φθινοπώρου. Υγειονομική, οικονομική, κοινωνική καταστροφή. Η μόνη αιτία που η ήδη διογκούμενη αμφισβήτηση δεν οδηγεί σε εξέγερση είναι η σκέψη που συχνά ακούω να μου εκφράζεται «Αν όμως δεν παίρναμε τα μέτρα θα είχαμε πεθάνει όλοι». Είναι όμως έτσι τα πράγματα;

Το  παράδειγμα της Σουηδίας, χωρίς lockdown.

Δεν είναι. Αυτό μπορούμε να το δούμε σε χώρες που δεν ακολούθησαν αυτό το δρόμο. Ένα μοναδικό παράδειγμα είναι η Σουηδία. Έχουμε γράψει και άλλοτε για το μοντέλο της χώρας αυτής. Η ζωή συνεχίστηκε με οδηγίες και μέτρα και χωρίς -παρά τα όσα κατά καιρούς τα παπαγαλάκια των ΜΜΕ λένε- κατάργηση της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας. Θα πει κάποιος ότι οι νεκροί είναι περισσότεροι εκεί. Πράγματι είναι περισσότεροι από τις μεσογειακές και θερμές χώρες με τις ιδιαιτερότητες που περιγράψαμε άλλοτε. Όμως δεν ξεπερνούν χώρες όπως η Βρετανία, η Ιταλία και η Γερμανία που προσχώρησαν στη λογική του lockdown.

Και για να καταλάβουμε γιατί οι νεκροί αυξήθηκαν εκεί πρέπει να κατανοήσουμε τη δομή της κοινωνίας της χώρας αυτής. Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των ηλικιωμένων φιλοξενείται σε δομές, μακριά από τις οικογένειές τους όπου την πρώτη κυρίως περίοδο υπήρξαν αυξημένοι θάνατοι. Όμως εκτός από τη Σουηδία και πολλές άλλες χώρες, κυρίως οι Σκανδιναβικές δεν ακολούθησαν το δρόμο της αυστηρής καραντίνας και τα αποτελέσματα ήσαν πολύ καλά.

Κορονοϊός και πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας . Η χώρα μας είναι  τελευταία στην ΕΕ στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας.

Τι θα μπορούσε λοιπόν να γίνει και δεν έγινε; Η χώρα μας μπορούσε να ακολουθήσει δύο δρόμους. Αυτόν που ακολούθησε και τα αποτελέσματα τα είδαμε. Και ο δρόμος που αρχικά φάνηκε πιο δύσκολος αλλά ήταν η μεγάλη ευκαιρία που χάθηκε. Ο δρόμος της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Για την ανυπαρξία της πρωτοβάθμιας φροντίδας έχουμε αναφερθεί σε εντελώς ανύποπτο χρόνο  σε αρθρογραφία μας σε γνωστή ιστοσελίδα. Η χώρα μας δυστυχώς είναι η τελευταία σε Ευρωπαϊκό επίπεδο σε πρωτοβάθμια υγεία.

Ακόμη και η ανεπαρκέστατη λειτουργία των ιατρείων του ΙΚΑ που τόσο είχε λοιδορηθεί στο παρελθόν -και όχι άδικα- ήταν μια κάποια δομή. Το ΙΚΑ διαλύθηκε και στη θέση του ουσιαστικά δε μπήκε τίποτε. Κι όμως η πανδημία αυτή ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να δημιουργηθεί ένα σύγχρονο σύστημα πρωτοβάθμιας υγείας. Αυτό απαιτούσε σχεδιασμό και οργάνωση και ένα μικρό μέρος από τα χρήματα που τελικά δόθηκαν για την αντιμετώπιση των lockdown.

Κορονοϊός και πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Ο (πραγματικός) οικογενειακός ιατρός.

Ένα σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας περιγράφεται με δύο λέξεις: οικογενειακός ιατρός. Ένας ιατρός που θα αναλάβει κάποιους συγκεκριμένους ανθρώπους. Θα τους γνωρίζει, θα τους παρακολουθεί και θα είναι υπεύθυνος για την καλή υγεία τους. Θα μπορεί να τους εξετάζει στο ιατρείο του ή σε κάποια δημόσια δομή. Γι’ αυτόν ο ασθενής δεν θα είναι το άγνωστο πρόσωπο που θα συναντήσει για λίγα λεπτά βιαστικά σε κάποιο εξωτερικό ιατρείο για να το διεκπεραιώσει στο πλαίσιο μιας εφημερίας. Τον επισκέπτεται σπίτι του, σε αυτόν απευθύνεται ο ασθενής όταν τον χρειαστεί και αυτός συντονίζει την πιθανή εισαγωγή του σε νοσοκομείο όταν είναι απαραίτητο.

Κορονοϊός και πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Οι ουσιαστικές αρμοδιότητες του οικογενειακού ιατρού και των επισκεπτών υγείας.

Έτσι στην πανδημία ο οικογενειακός ιατρός μπορεί  να κάνει τα τεστ του κορονοϊού στους ασθενείς του κατ’ οίκον και να τους συμβουλεύει και παρακολουθεί στο σπίτι όταν αυτοί είναι  θετικοί. Δίνει τις κατάλληλες συμβουλές και συντονίζει την απομόνωση των ευπαθών ομάδων που λόγω ηλικίας ή συνυπαρχουσών νόσων πρέπει να αποφύγουν τον συγχρωτισμό με άλλους. Σε αυτό το κομμάτι πολύτιμος είναι ο θεσμός των επισκεπτών υγείας.

Μια ειδικότητα που υπάρχει δεκαετίες στο εκπαιδευτικό μας σύστημα αλλά οι απόφοιτοι της αντίστοιχης σχολής αναζητούν το ρόλο τους. Κάποιοι από αυτούς απασχολούνται ως νοσηλευτές (που δεν είναι) και άλλοι σε ιδιωτικά ιατρεία ως βοηθοί- γραμματείς. Οι επισκέπτες υγείας όπως λέει και ο τίτλος τους έχουν την ευθύνη της κατ’ οίκον επίσκεψης και βοήθειας όσων το έχουν ανάγκη. Είναι συνεχώς σε επαφή με οικογένειες και έχουν την ευθύνη τους σε συνεννόηση με τον υπεύθυνο οικογενειακό ιατρό.

Η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας,η πρόληψη,η αποσυμφόρηση των νοσοκομείων.

Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η άσκοπη επίσκεψη στο νοσοκομείο, η επιβάρυνση της τριτοβάθμιας υγείας που στις μέρες μας ασφυκτιά και αποτελεί και εστία μετάδοσης κορονοϊού και σε όσους δεν έχουν νοσήσει ακόμη. Ταυτόχρονα τα νοσοκομεία θα μπορούσαν να συνεχίσουν τα χειρουργεία και την περίθαλψη και των άλλων νόσων που σήμερα έχουν αυξήσει στο κατακόρυφο τη θνησιμότητά τους. Μιλάμε αυτή τη στιγμή  για τις γεμάτες ΜΕΘ αλλά ξεχνάμε ότι όταν φτάσει κάποιος στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας είναι πιά αργά.

Ο ρόλος της πρωτοβάθμιας υγείας θα έπρεπε να είναι η αποφυγή νοσηλείας σε ΜΕΘ μέσω της έγκαιρης και αποτελεσματικής φροντίδας σε πρώιμα στάδια. Δυστυχώς το κράτος ακολούθησε τη συνήθη του τακτική. Ασχολείται με τα Πανεπιστήμια χωρίς να φροντίζει την εκπαίδευση στα δημοτικά και γυμνάσια δεκαετίες τώρα. Αποτέλεσμα; Αν φτάσει κάποιος αγράμματος στο Πανεπιστήμιο είναι πια αργά. Το ίδιο συμβαίνει και στην υγεία.

Το κόστος οργάνωσης της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας ως κλάσμα του κόστους του μηνιαίου lockdown.

Η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας θα μπορούσε λοιπόν να οργανωθεί με αφορμή την πανδημία και να αποκτήσει το σύστημα υγείας μας αυτό που του λείπει από καταβολής του. Το κόστος θα μπορούσε να είναι λιγότερο από 2 δισεκατομμύρια ευρώ τη στιγμή που το lockdown στοιχίζει περισσότερο από 4,5 δισεκατομμύρια το μήνα.  Και η υπόλοιπη ζωή να συνεχιστεί κανονικά. Τα σχολεία να συνεχίσουν με συχνούς ελέγχους με τεστ και αποστάσεις, τα καταστήματα με αποστάσεις ασφαλείας όπως τα σούπερ μάρκετ και οι χώροι εστίασης με μέτρα και επιδημιολογικούς ελέγχους σοβαρούς και σχεδιασμένους όπως και οι βιομηχανίες.

Οι χώροι λατρείας δε θα έκλειναν και οι άνθρωποι δε θα έφταναν στα όρια της ψυχικής αντοχής τους.Τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς με νέο σχεδιασμό και οργάνωση θα μπορούσαν να ανανεωθούν με μικρό κλάσμα των χρημάτων που σκορπίστηκαν στα μέσα ενημέρωσης για προπαγάνδα και προβολή. Με τα χρήματα που σκορπίστηκαν σε επιδοτήσεις θα μπορούσε η χώρα να αποκτήσει υποδομές που της λείπουν και να οργανωθεί σε ένα σύγχρονο κράτος στην παιδεία, τις μεταφορές και την υγεία.

Η εύκολη λύση της σκληρής και οριζόντιας καραντίνας,οι καταστολή,οι ειδικοί.

Αντ’ αυτού προτιμήθηκε η φαινομενικά εύκολη λύση που λέγεται σκληρή και οριζόντια καραντίνα. Μα αυτό πρότειναν οι ειδικοί, θα έλεγε κάποιος κρατικός λειτουργός. Τους ειδικούς τους επέλεξαν οι κυβερνώντες τη στιγμή που υπήρχαν καταξιωμένοι άλλοι που πρότειναν την οδό που περιγράψαμε. Αλλά είμαι βέβαιος ότι και οι περισσότεροι από αυτούς που ακολούθησαν το αδιέξοδο lockdown θα προσαρμόζονταν στην εναλλακτική λύση αν αυτή τους υποδεικνυόταν. Απλά ο εγκλεισμός δε χρειαζόταν σχεδιασμό. Όλη η δημιουργικότητα περιορίστηκε στα ευφάνταστα και γελοία SMS και στη γιγάντωση της αστυνόμευσης  και της καταστολής.

Τα αποτελέσματα τα ζούμε και οι υπεύθυνοι αρχίζουν και αποποιούνται τις ευθύνες τους. Πρόσφατα μια πολύ διαφημισθείσα ειδικός επικαλέστηκε την κόπωση της επιτροπής για να δικαιολογήσει τα λάθη που γίνονται. Αμέσως αναγκάστηκε να ανακαλέσει με τη χιλιοειπωμένη δικαιολογία ότι παρερμηνεύτηκαν οι δηλώσεις της και ότι αστειευόταν. Αστειευόμαστε όταν η κοινωνία χειμάζεται δεινά; Η περίοδος των τηλεστάρ ειδικών φαίνεται ότι τελειώνει. Έρχεται πια  η ώρα απόδοσης ευθυνών για τη καταστροφή.