Ποιος αξιολογεί τους γιατρούς του συστήματος υγείας;

Ποιος αξιολογεί τους γιατρούς του συστήματος υγείας; (Γιατροί και Αξιολόγηση)
Του Νικόλαου Παναγιωτόπουλου

Αρχική δημοσίευση   12 Ιουλίου 2019,   στο   capital.gr    “Με Άποψη”.

Νικόλαος Παναγιωτόπουλος Καρδιολόγος. Γιατροί και Αξιολόγηση

Τρόπος επιλογής των γιατρών του ΕΣΥ

Πριν από λίγο διάστημα σε μια από τις συνεντεύξεις του σε κάποιον από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς, άκουσα γνωστότατο γιατρό-συνδικαλιστή στο οικείο επιθετικό του στυλ να δηλώνει ότι θα δοθεί μάχη απέναντι σε κάθε απόπειρα του υπουργείου να αξιολογήσει τους ειδικευόμενους γιατρούς μέσω συστήματος εξετάσεων του τύπου των Πανελλαδικών. Και μάλιστα συμπλήρωσε τον λόγο του με μία φράση που συνηθίζει: “εμένα δεν θα με κρίνει κανείς, με κρίνουν κάθε μέρα οι ασθενείς μου”. Νομίζω λοιπόν ότι αξίζει τον κόπο να δούμε ποιος και πώς αξιολόγησε έναν γιατρό που είναι σήμερα διευθυντής στο ΕΣΥ.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με τον τρόπο επιλογής των γιατρών του ΕΣΥ. Πώς γίνεται; Τον καιρό που ένας σημερινός διευθυντής επιχείρησε να μπει στο ΕΣΥ -και τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει ουσιαστικά σήμερα- γινόταν μια προκήρυξη της θέσης του Επιμελητή Β για την κλινική και οι υποψήφιοι κατέθεταν τα χαρτιά τους. Υπήρχε η γνωστή και πολύ σοφή ρήση ότι πρώτα ξέρουμε το γιατρό που πρέπει να προσλάβουμε και μετά προκηρύσσουμε τη θέση του. Θυμάμαι όταν νέος και αλτρουιστής πίστευα ότι μόνο μέσα από το δημόσιο μπορεί κανείς να κάνει μάχιμη ιατρική, έχοντας υποβάλλει τα χαρτιά μου σε πολλά νοσοκομεία, συνάντησα κάποιον συμφοιτητή μου και συνυποψήφιο ο οποίος μου είπε ότι αδίκως υποβάλλω υποψηφιότητες. Σε αυτό το νοσοκομείο η θέση είναι για τον τάδε μου είπε, στο άλλο για την τάδε, στο τρίτο για τον δείνα και μου απαρίθμησε όσα είχαν προκηρύξει θέσεις. Όλα εκτός από ένα. Μου έκανε εντύπωση και τον ρώτησα. Η απάντησή του με ενθάρρυνε: “Σε αυτό θα γίνει αντικειμενική επιλογή”. Όταν βγήκαν τα αποτελέσματα δικαιώθηκε σε όλα όσα μου είπε. Και στο τελευταίο νοσοκομείο την θέση είχε πάρει ο ίδιος. Σήμερα από πολλών ετών είναι Διευθυντής σε νοσοκομείο της Αττικής, όχι από τα κεντρικά.

Τυπικά και αντικειμενικά προσόντα αξιολόγησης

Έκτοτε είδα γνωστούς μου με πολύ λίγα προσόντα να παίρνουν θέση γιατί ψήφιζαν κάποιο πολιτικό, γιατί γνώριζαν τον διευθυντή της κλινικής, γιατί είχαν μια σχέση πάσης φύσεως με κάποιο από τα στελέχη του νοσοκομείου, ακόμη και κάποιο άλλο στέλεχος που εμπλέκεται στη διαδικασία επιλογής. Όταν πολύ αργότερα απογοητευμένος από όσα ζούσα στον ιδιωτικό τομέα –και στα οποία θα αναφερθώ σε επόμενη ευκαιρία– προσπάθησα να διεκδικήσω θέση σε γειτονική επαρχία με πολλά χαρτιά και προϋπηρεσία, βρέθηκα μπροστά στο ίδιο πρόβλημα. Με κάλεσε ο επιστημονικός διευθυντής του ιδιωτικού νοσοκομείου και παλιότερος πρόεδρος του Ιατρικού συλλόγου να με πιέσει να αποσύρω τα χαρτιά μου γιατί η θέση είναι για κάποιο νέο γιατρό, γνωστό του προέδρου του εκεί Ιατρικού συλλόγου.

Μα θα ρωτήσει κάποιος, δεν υπάρχουν αντικειμενικά προσόντα για να αξιολογηθούν; Τυπικά υπάρχουν. Ουσιαστικά αξιολογούνται κατά τέτοιο τρόπο που μόνο αντικειμενικά δεν είναι πιά. Αυτό φαίνεται από τη διαφορά βαθμολόγησης των υποψηφίων από κάποιον εισηγητή που δεν είναι συνεννοημένος σε σχέση με κάποιον εισηγητή που “είναι στο κόλπο”. Η τεράστια διαφορά κρίνεται στο τέλος από την επιτροπή. Που αποτελείται από πρόσωπα του νοσοκομείου, εκπροσώπους των Ιατρικών συλλόγων και γενικά ελεγχόμενα άτομα. Και φυσικά τελικά η επιτροπή θα διαλέξει τον εκλεκτό. Κι αν ο αποκλεισμένος κάνει ένσταση; Ας επιχειρήσει να βρει το δίκιο του μετά από πέντε, έξι, δέκα χρόνια δικαστικής διαμάχης. Αν έχει κάποιος την υπομονή και δεν έχει σταδιοδρομήσει αλλού μέχρι τότε, διαπιστώνει ότι δεν έχει νόημα η ένσταση γιατί συνήθως τα δικαστήρια κρίνουν “το νόμιμον” και όχι “το ηθικόν”.

Γιατροί και Αξιολόγηση

Πήρε λοιπόν έτσι ή αλλιώς τη θέση κάποιος. Πότε θα αξιολογηθεί ξανά για τα προσόντα του; Ουσιαστικά ΠΟΤΕ. Με βάση την πολυετία του θα προαχθεί σε Επιμελητής Α και μετά θα γίνει Διευθυντής. Μάλιστα με απόφαση λαμπρού στελέχους όχι της Αριστεράς αλλά της κυβερνώσας Δεξιάς, εφαρμόστηκε το πολυδιευθυντικό σύστημα όπου όλοι γίνονται Διευθυντές με αποτέλεσμα σήμερα σε κάποιες κλινικές να υπάρχουν μόνο Διευθυντές. Αφού λοιπόν θα γίνω έτσι και αλλιώς Διευθυντής γιατί να φροντίσω να αποκτήσω προσόντα; Εδώ θα απαντήσω στον συνδικαλιστή της αρχής του άρθρου και συμφοιτητή μου, ότι αν οι ασθενείς μπορούσαν να επιλέξουν τον γιατρό τους, ίσως να μην τον επέλεγαν ποτέ. Απλά θα πάνε στην εφημερία του κρατικού νοσοκομείου και θα βρουν έναν ειδικευόμενο μπροστά τους όπως είδαμε σε προηγούμενο άρθρο. Τον ειδικευμένο θα τον συναντήσουν αργότερα ή μπορεί να μη τον συναντήσουν ποτέ ή να μη μάθουν ποτέ το όνομά του. Ακόμη και αν μείνουν πολύ δυσαρεστημένοι το πολύ πολύ να διαμαρτυρηθούν. Δε νομίζω να απομακρύνθηκε ή να υπολήφθηκε σε εξέλιξη κάποιος για ένα τέτοιο λόγο στην ιστορία του ΕΣΥ. Ο ειδικευμένος που μπήκε στο ΕΣΥ θα βγει Διευθυντής. Αν κάποιος νομπελίστας αποφασίσει να μπει στο ΕΣΥ ως Διευθυντής θα υπολείπεται σε προσόντα κάποιου που είναι εκεί από Επιμελητής Β. Γιατί το βασικό προσόν είναι η προϋπηρεσία στο σύστημα. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι κλειστό για τους ξένους. Είναι υπόθεση των στελεχών του. Άρα ο γιατρός μπορεί να δουλεύει με τους ρυθμούς που θέλει, μπορεί να κάνει ελεύθερο επάγγελμα χρησιμοποιώντας τις υποδομές του δημοσίου, ή επειδή είναι ευσυνείδητος να δουλεύει για να στέκεται όρθιο το σύστημα. Γνωρίζω νέο τότε χειρουργό του ΕΣΥ, διευθυντή σήμερα, που μόλις πήρε τη θέση άρχισε να μοιράζει επαγγελματικές κάρτες στα διαγνωστικά κέντρα της ιδιαίτερης πατρίδας του, όμορης στην Αττική, για εξασφάλιση σχετικής πελατείας. Αυτό ήταν το όραμά του και το Σύστημα τον αντάμειψε.

Πολλοί οραματίζονται την επιστροφή των γιατρών που έφυγαν στο εξωτερικό. Πιστεύω ότι αυτό δεν θα γίνει όχι γιατί θα παίρνουν λιγότερα χρήματα ή γιατί οι συνθήκες είναι δύσκολες αλλά κυρίως γιατί δεν υπάρχει χώρος γι’ αυτούς στο δημόσιο σύστημα υγείας. Όσο το σύστημα παραμένει αναξιοκρατικό κανείς δεν μπορεί να προσφέρει την πείρα και τις γνώσεις που απέκτησε δεκαετίες σε νοσοκομεία του εξωτερικού. Και προσοχή δεν λέει κανένας ότι εξ ορισμού ο γιατρός από το εξωτερικό έχει περισσότερα προσόντα. Να κριθεί και να αξιολογηθεί ζητάμε, δίκαια.

Είναι δεδομένο ότι κάτι που δεν αξιολογείται δεν έχει καμία ελπίδα να βελτιωθεί. Ακόμη και αν στο ΕΣΥ έμπαιναν οι άριστοι, μετά από δεκαετίες κανείς δεν ξέρει πώς ασκούν την ιατρική τους. Η ιατρική είναι μια επιστήμη που εξελίσσεται ραγδαία και αυτό πρέπει να το παρακολουθούν οι λειτουργοί της και να αποδεικνύεται. Υπάλληλος και μαχόμενος γιατρός είναι ασύμβατες ιδιότητες μεταξύ τους. Νομίζω ότι όσο και αν δεν είμαστε σίγουροι για το ποιοι αξιολογούν και πως (την αναξιοκρατία εξάλλου τη βιώνουμε ήδη) μια κακή αξιολόγηση είναι πολύ προτιμότερη από την καθόλου αξιολόγηση. Από κάπου πρέπει να αρχίσουμε. Η αξιολόγηση είναι μια πραγματικότητα σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο. Ας τους μιμηθούμε.

* Ο κ. Νικόλαος Παναγιωτόπουλος είναι ειδικός καρδιολόγος με εξειδίκευση και πολύχρονη θητεία στην Διοίκηση Μονάδας Εντατικής Θεραπείας