Νικόλαος Παναγιωτόπουλος

Ψυχική υγεία και πανδημία κορονοϊού.Στην Ελλάδα εφαρμόστηκαν τα αυστηρότερα μέτρα διαρκείας σε όλο το Δυτικό κόσμο.

(Ψυχική υγεία και πανδημία κορονοϊού) Συμπληρώνονται ήδη δέκα μήνες από τις δραματικές αλλαγές που έφερε στον καθένα μας αλλά και στην κοινωνία μας συνολικά η πανδημία του SARS-COV-2 και το μέλλον φαίνεται σκοτεινό τουλάχιστον για τους προσεχείς μήνες. Πέρασαν οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς μέσα σε ένα κλίμα εγκλεισμού και προαναγγέλλονται ακόμη πιο αυστηρά μέτρα απομόνωσης.

Και μάλιστα παρά τα όσα ο στρατευμένος τύπος προπαγανδίζει, στη χώρα μας  εφαρμόστηκαν τα αυστηρότερα μέτρα διαρκείας σε όλο το Δυτικό κόσμο και παγκοσμίως. Κάποιοι μάλιστα «ειδικοί» εισηγούνται αυστηρότερα μέτρα τύπου Κίνας για την προστασία μας. Κάθε φορά που κάποιος από τους αρμόδιους ερωτάται γιατί επιλέγονται τόσο αυστηρά μέτρα η απάντηση είναι δεδομένη, μα γιατί η υγεία μας είναι πολυτιμότερη από όλα τα αγαθά.

Ψυχική υγεία και πανδημία κορονοϊού.Ο ορισμός της υγείας κατά τον ΠΟΥ.

Ας δούμε λοιπόν αν αυτή η εξήγηση είναι εύλογη. Δανειζόμαστε από τον Π.Ο.Υ τον ορισμό της υγείας: «Υγεία είναι η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής  και κοινωνικής ευεξίας και όχι η απουσία μόνο σωματικής νόσου ή αναπηρίας». Και ενώ στο πρώτο μέρος του ορισμού φαίνεται καθαρά τι είναι υγεία, στο δεύτερο τονίζεται με έμφαση προς αποφυγή παρεξηγήσεων ότι η Υγεία δεν είναι σωματική υπόθεση μόνο. Φαίνεται ότι οι κρατούντες αλλά παραδόξως και οι ειδικοί λοιμωξιολόγοι και επιδημιολόγοι δεν είναι καλά διαβασμένοι και κάνουν αυτό που ο ορισμός του Π.Ο.Υ. προσπαθεί να τονίσει προς αποφυγή, περιορίζουν την Υγεία σε μια σωματικότητα παραβλέποντας  κάθε άλλη διάστασή της.

Ψυχική υγεία και πανδημία κορονοϊού.Τα lockdown.

Για τη διαφύλαξη της σωματικής υγείας λοιπόν οι υπεύθυνοι  επέλεξαν ως κύριο μέσο το lockdown και μάλιστα στην πιο αυστηρή του μορφή. Βέβαια όπως είχαμε προβλέψει  προ μηνών, στο ξεκίνημα του νέου lockdown, τα αποτελέσματα δεν είναι ικανοποιητικά ούτε και σε αυτό που υποτίθεται ότι προστατεύει, την υγεία του σώματος. Περισσότεροι από 5000 νεκροί είναι το αποτέλεσμα μιας κοινωνίας που βιώνει συνολικά πολλούς μήνες εγκλεισμού. Δείγμα της ανικανότητας διαφορετικού τρόπου διαχείρισης της κρίσης. Όμως αν υποθέσουμε για την πρόοδο της συζήτησης ότι σε αυτό τον τομέα προστάτευσε κάποιους, έχει αποτύχει παταγωδώς στον τομέα της ψυχικής και κοινωνικής υγείας.

Πλήρης αποτίμηση δε μπορεί να γίνει στον τομέα της ψυχικής υγείας.

Πλήρης αποτίμηση δε μπορεί να γίνει στον τομέα της ψυχικής υγείας. Είναι προφανές από όλες τις απόπειρες που έχουν γίνει να αποτυπωθεί το στίγμα της ψυχικής διαταραχής όλης της διαχείρισης με τον πανικό που επιβλήθηκε (ο φόβος φυλάει τα έρημα) για να συγκρατηθεί η κοινωνία αλλά και από τα μέτρα αστυνόμευσης και επιβολής ότι οι πληγές που ανοίχθηκαν στο κοινωνικό σώμα είναι πολλές και δύσκολο να θεραπευτούν τα προσεχή χρόνια.

Ιδιαίτερα στη χώρα μας, μια κοινωνία με εμφανή εξωστρεφή προσανατολισμό οι επιπτώσεις είναι πολύ μεγαλύτερες. Αλιεύουμε από τον τύπο:

«Σημαντική αύξηση των επιπέδων τους στρες, της μοναξιάς και του θυμού σημειώθηκε στο 2/3 των ανθρώπων από την Ελλάδα οι οποίοι συμμετείχαν σε παγκόσμια μελέτη για τις ψυχικές επιπτώσεις της πανδημίας, και μάλιστα η αύξηση αυτή ήταν διπλάσια ή τριπλάσια σε σύγκριση με άλλες χώρες. Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της Παγκόσμιας Μελέτης Υγείας και Λειτουργικότητας σε Περιόδους Μεταδοτικών Λοιμώξεων (Μελέτη COH-FIT), στην οποία έχουν συμμετάσχει μέχρι στιγμής 108.000 άτομα από όλο τον κόσμο, σε ό,τι αφορά την Ελλάδα η αύξηση παρατηρήθηκε σε όλες τις ηλικιακές ομάδες των ενηλίκων που μελετήθηκαν (νεαροί ενήλικες:

18-39 ετών, άτομα μέσης ηλικίας:40-64 ετών, ηλικιωμένοι +65 έτη) αλλά οι ηλικιωμένοι ήταν αυτοί που, περίπου, στο σύνολό τους παρουσίασαν μια τέτοια σημαντική αύξηση αυτών των αρνητικών ψυχοκοινωνικών επιπτώσεων. Οι άνδρες και οι γυναίκες δεν διαφοροποιούνταν σε αυτή την αύξηση. Το συμπέρασμα το οποίο προκύπτει από την μελέτη είναι ότι η αύξηση των επιπέδων στρες, μοναξιάς και θυμού είναι διπλάσια ή και τριπλάσια στη χώρα μας συγκριτικά με τις άλλες χώρες.»

Ψυχική υγεία και πανδημία κορονοϊού.Σοβαρή επιβάρυνση στο θέμα του ψυχισμού.

Είχαμε πολύ νωρίς επισημάνει σε άρθρο μας την άνοιξη ότι η συμπεριφορά των ασθενών μας είχαν παρουσιάσει μια σοβαρή επιβάρυνση στο θέμα του ψυχισμού. Η καθημερινή μας τριβή με τον κόσμο σε επίπεδο άσκησης ιατρικής είναι φαίνεται κάτι  που οι ειδικοί δε λαμβάνουν υπ’ όψιν τους όταν εισηγούνται.  Περνώ πολλές ώρες την ημέρα στο τηλέφωνο ή το ιατρείο συζητώντας απλά και ανθρώπινα όχι για καρδιολογικά αλλά για καθημερινά προβλήματα με τους ασθενείς μου και σας διαβεβαιώνω ότι είμαι σίγουρος ότι τους προσφέρω καλύτερες υπηρεσίες από μια στενά επιστημονική επικοινωνία. Όμως τα ψυχικά προβλήματα γίνονται εκρηκτικά και αντ’ αυτού οι υπεύθυνοι κουνάνε το δάκτυλο στους ανθρώπους ενοχοποιώντας τους για όσα η δική τους ανεπάρκεια προκαλεί.

Η στοχοποίηση και η κατηγορία της ατομικής ανευθυνότητας.

Η στοχοποίηση και η κατηγορία της ατομικής ανευθυνότητας είναι ένα επιπλέον βάρος στη ψυχή όλων. Η απουσία ομαλής κοινωνικής και οικογενειακής ζωής ( μην ξεχνάμε ότι κάποιοι πεθαίνουν χωρίς να δουν τα παιδιά και τα εγγόνια τους), ο αποκλεισμός από τη θρησκευτική κοινότητα και την παρηγορητική και αναζωογονητική παρουσία της συμμετοχής σε θρησκευτικές δραστηριότητες, η έλλειψη της ευκαιρίας της δια ζώσης επικοινωνίας και διδασκαλίας έχει ανυπολόγιστες συνέπειες στη ζωή των ανθρώπων. Η κραυγή «δε θέλω να μου σώσεις το σώμα σκοτώνοντας την ψυχή μου, τη ζωή μου, την προσωπικότητά μου» διογκώνεται  με τον ένα ή τον άλλο τρόπο καθημερινά γύρω μας.

Βλέπουμε την αντίδραση στην καθημερινή συμπεριφορά μας. Και θεωρώ ότι είναι απόλυτα υγιής δίνοντας μια μικρή διέξοδο στην πίεση που αισθανόμαστε. Τα αστυνομικά μέτρα δε μπορούν να την κάμψουν. Τα ΜΜΕ στοχευμένα κατά διαστήματα φιλοξενούν καταστροφικά ρεπορτάζ για μια χώρα που σεβάστηκε τα δικαιώματα των πολιτών της και συνεχίζει με απλά μέσα να τους προφυλάσσει χωρίς να τους καταστρέφει την ψυχική και κοινωνική ζωή.

Το φαινόμενο Σουηδία.

Γράψαμε για το φαινόμενο Σουηδία και κάποιοι έσπευσαν να πουν ότι το μοντέλο της απέτυχε. Ας πούμε απλά ότι χωρίς καμία στέρηση ατομικού δικαιώματος, με ομαλή οικονομική και κοινωνική ζωή  και με το βαρύτατο Σκανδιναβικό χειμώνα έχει 8.800 θύματα ενώ εμείς 5000 ενώ τον Ιούνιο εμείς είχαμε 200 και εκείνοι 5.500. Να δούμε πως θα τερματίσουμε το καλοκαίρι. Δεν υπολογίζουμε βέβαια και τα θύματα των αυτοκτονιών και όλων των άλλων ασθενειών που λόγω της διαχείρισης της πανδημίας έχουν σημαντικά αυξηθεί και για τα οποία θα γράψουμε ξανά σύντομα.

Ψυχική υγεία και πανδημία κορονοϊού.Αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας.

Αφήσαμε για το τέλος επειδή είναι πολύ σοβαρό το θέμα της ενδοοικογενειακής βίας. Αφήνουμε την εκπρόσωπο της Ελληνικής Αστυνομίας να μιλήσει για το πρώτο κύμα της πανδημίας:

«Βρισκόμαστε σε μία ραγδαία αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας, μάλιστα οι υπηρεσίες σε έκτακτες ανάγκες σε όλη την Ευρώπη έχουν καταγράψει μεγάλη αύξηση 60% σε κλήσεις όσον αφορά τα θέματα ενδοοικογενειακής βίας. Στην Ελλάδα έχουμε μία αύξηση περί του 20% από την αρχή του lockdown μέχρι σήμερα. Στην Ευρώπη είμαστε στο 30%. Βέβαια το 20% με τα δεδομένα της Ελλάδας είναι ένας σχετικός αριθμός. Σκεφτείτε ότι τους τελευταίους δώδεκα μήνες, έχουμε περίπου δέκα γυναικοκτονίες, οι οποίες έχουν συμβεί είτε σε συντροφικό επίπεδο, είτε σε συζυγικό. Άρα είναι από μόνο του αυτό ανησυχητικό.

Επιπλέον στους μήνες της πρώτης καραντίνας, τον Μάρτιο- Απρίλιο- Μάιο, είχαμε 1,003 καταγραφές σε περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας όσον αφορά από την πλευρά της Ελληνικής Αστυνομίας. Από την άλλη  πλευρά στα στατιστικά που υπάρχουν από τη Γενική Γραμματεία οικογενειακής πολιτικής και ισότητας των φύλων, είχαμε επίσης μία αύξηση τετραπλάσια σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες. Οπότε εάν  αυτοί είναι οι αριθμοί οι οποίοι καταγγέλλονται, πόσοι μάλλον είναι οι αριθμοί που δεν καταγγέλλονται».

Εθνική Καταστροφή ανυπολόγιστης βαρύτητας

Θα έπρεπε ακόμη να αναφερθούμε στις επιπτώσεις στα παιδιά και τους εφήβους αλλά αυτό είναι θέμα ενός ολόκληρου άρθρου. Δεν αναφέρθηκα τέλος καθόλου στη καταστροφή της οικονομίας και όσα τραγικά θα ζήσουμε όταν αντιληφθούμε τις επιπτώσεις της παρατεταμένης οικονομικής απραξίας. Πρόκειται για Εθνική Καταστροφή ανυπολόγιστης βαρύτητας. Δεν ξέρω αν ποτέ αποδοθούν ευθύνες. Είμαστε μια κοινωνία που ξεχνά και αποπροσανατολίζεται εύκολα. Ας στηρίζουμε ο ένας τον άλλο με αγάπη και υπομονή κόντρα στην φοβική καταστροφική συμπεριφορά των υπευθύνων. Νομίζω ότι έχουμε παράδοση αλληλεγγύης στο λαό μας και παρά τις αδυναμίες  μας υπάρχει ακόμη φιλότιμο.